Uitvoerings- en
monitoringprotocol
verpakkingen
Het Uitvoerings- en Monitoringprotocol (hierna: UMP) beschrijft de monitoring- en uitvoeringsregels voor de inzameling en recycling van verpakkingen. Het UMP is een praktische uitwerking van de verplichtingen voortkomend uit wetgeving, overeenkomsten en aanvullend gemaakte afspraken voor het dossier verpakkingen.
Dit document is opgesteld door Stichting Nedvang en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) onder verantwoordelijkheid van de Begeleidingscommissie Raamovereenkomst.
Het UMP 4.0 is een gedeeltelijke herziening van UMP 3.2. De wijzigingen zijn een gevolg van:
- Ketenovereenkomst Verpakkingen 2020-2029;
- Opzet Platform Ketenoptimalisatie;
- Modelkeuzes voor gemeenten met betrekking tot de inzameling en/of recycling van PMD;
- Vergoedingsafspraken 2020;
- Ervaringen met de uitvoering van UMP 3.0 e.v.
Veel afspraken en de wijze van werken tussen Nedvang, VNG en individuele gemeenten en afvalbedrijven blijven in stand en worden uitsluitend geactualiseerd in lijn met de laatste afspraken. De onderstaande wijzigingen zijn doorgevoerd.
Afspraken Ketenovereenkomst
Op 17 december 2019 zijn nieuwe afspraken tussen AFV en de VNG gemaakt en vastgelegd in de Ketenovereenkomst verpakkingen 2020-2029. In de Ketenovereenkomst staan afspraken ter aanvulling en opvolging van de van de Raamovereenkomst. Het totaal aan afspraken is in het UMP verwerkt als het ‘Afsprakenkader’.
Belangrijke afspraken in deze Ketenovereenkomst zijn:
- gemeenten kunnen kiezen uit drie modellen voor de inzameling en/of recycling van PMD;
- afspraken voor overige materiaalsoorten blijven ongewijzigd;
- Platform Ketenoptimalisatie is opgericht als overlegorgaan tussen VNG en AFV;
- er is een nieuwe deelnemersovereenkomst gemeenten opgesteld.
Bovenstaande afspraken worden in afzonderlijke punten uitgewerkt.
Aangepaste UMP onderdelen:
Opzet Platform Ketenoptimalisatien
Het Platform Ketenoptimalisatie (PKO) is vanaf 2020 het centrale orgaan voor overleg tussen de VNG (als vertegenwoordiger van de Nederlandse gemeenten) en het AFV. Het PKO maakt, naast afspraken over de kunststofketen, ook afspraken over verpakkingsketens van andere materiaalsoorten.
Aangepaste UMP onderdelen:
Modelkeuzes PMD
Vanaf 1 januari 2020 bestaat de mogelijkheid voor een gemeente om te kiezen uit de volgende drie verschillende opties voor de inzameling en/of recycling van PMD:
- bronscheidingsmodel;
- nascheidingsmodel;
- ketenregiemodel.
Als een gemeente kiest voor het Bronscheidingsmodel dan neemt de gemeente de
verantwoordelijkheid voor de brongescheiden inzameling van het PMD en levert zij het materiaal aan op een op- en overslaglocatie. PMD wordt bij een op- en overslaglocatie geaccepteerd op basis van een beoordelingsprotocol. Voor het geaccepteerde materiaal ontvangt de gemeente een inzamelvergoeding. De gemeente kan zich aansluiten bij een gemeentelijk samenwerkingsverband om betrokken te blijven bij de post-collection.
Als een gemeente kiest voor het nascheidingsmodel dan draagt zij zorg voor de inzameling van restafval en biedt haar restafval aan bij een door of namens AFV gecontracteerde nascheider. De gemeente kan zich aansluiten bij een gemeentelijk samenwerkingsverband om betrokken te blijven bij de post-collection.
Het ketenregiemodel is de bestaande methodiek en een gemeente kan dit blijven uitvoeren tot het einde van de Raamovereenkomst (tot 2023). Een gemeente kan binnen dit model kiezen voor bron- en/of nascheiding.
Gemeenten kunnen onder bepaalde condities het bron- en nascheidingsmodel combineren. Als een gemeente eenmaal is overgestapt van het ketenregiemodel naar het bron- en/of nascheidingsmodel dan kan die gemeente niet meer terug overstappen naar het ketenregiemodel.
Aangepaste UMP onderdelen:
- Algemeen deel hoofdstuk 3 – Organisatie van producentenverantwoordelijkheid
- UP-Gemeenten hoofdstuk 1 – Inregelen samenwerking
- UP-Gemeenten hoofdstuk 2 – Afvaladministratie en opgave
- UP-Gemeenten hoofdstuk 6 – Vergoeding en betaling
- UP-Gemeenten hoofdstuk 7 – Controlecyclus
- Bijlage 1 – Definities
- Bijlage G2 – Afvaladministratie
- Bijlage G3 – Vergoedingen gemeenten
Beoordelingsprotocol PMD
Om het acceptatieproces van het door of namens gemeenten aangeleverde PMD-materiaal op een op- en overslaglocatie te regelen is een door het PKO vastgestelde beoordelingsprotocol PMD toegevoegd.
Aangepaste UMP onderdelen:
- UP-Gemeenten hoofdstuk 1 – Inregelen samenwerking
- UP-Gemeenten hoofdstuk 7 – Controlecyclus
- Bijlage 3.6 – Beoordelingsprotocol PMD
Aanpassing vergoedingen
Voor de vergoeding van inzamelkosten in het bronscheidingsmodel is een vergoedingssystematiek ontwikkeld. Voor het nascheidingsmodel bestaat nog geen vergoedingssystematiek, deze wordt vanaf 2021 geïntroduceerd. Daarnaast zijn er door AFV en VNG nieuwe vergoedingsafspraken gemaakt voor het ketenregiemodel en de berekening van de jaarvergoeding kunststof (basisvergoeding 2020, correctie voor kunststof niet-verpakkingen en vermarktingsvergoeding voor kunststof residu).
Aangepaste UMP onderdelen:
- UP-Gemeenten hoofdstuk 6 – Vergoeding en betaling
- Bijlage 1 – Definities
- Bijlage G3 – Vergoedingen gemeenten
Deelnemersovereenkomst gemeenten
Door de nieuwe afspraken is de inhoud van de deelnemersovereenkomsten gewijzigd. De
deelnemersovereenkomst verbindt de individuele gemeenten aan de rechten en plichten van het Afsprakenkader. De nieuwe deelnemersovereenkomst treedt automatisch in werking vanaf 1 januari 2020 en vervangt de deelnemersovereenkomst 2013-2022.
Aangepaste UMP onderdelen:
- UP-Gemeenten hoofdstuk 1 – Inregelen samenwerking
- UP-Gemeenten hoofdstuk 7 – Controlecyclus
- Bijlage 1 – Definities
- Bijlage G1 – Deelnemersovereenkomst gemeenten
Definitie materiaalsoort en fractie aangescherpt
De definities van materiaalsoort en fractie zijn aangescherpt en gelijk getrokken voor alle materialen. Drankenkartons en PMD zijn in het UMP opgenomen als materiaalsoort. Een materiaalsoort bestaat uit één of meerdere fracties. De uitleg hiervoor is is opgenomen in bijlage G3.
Aangepaste UMP onderdelen:
- Monitoringprotocol hoofdstuk 2 – Meting ingezameld en verwerkt verpakkingsafval
- Monitoringprotocol hoofdstuk 4 – Meetpunt inzameling, recycling en energieterugwinning
- UP-Gemeenten hoofdstuk 1 – Inregelen samenwerking
- UP-Gemeenten hoofdstuk 2 – Afvaladministratie en opgave
- UP-Gemeenten hoofdstuk 4 – Jaaropgave
- UP-Gemeenten hoofdstuk 5 – Beoordeling opgave
- UP-Gemeenten hoofdstuk 6 – Vergoeding en betaling
- UP-Gemeenten hoofdstuk 7 – Controlecyclus
- Bijlage 1 – Definities
- Bijlage 2 – Kwaliteitseisen
- Bijlage G3 – Vergoedingen gemeenten
Nieuwe fracties bij materiaalsoort kunststof
Binnen de materiaalsoort kunststof zijn twee nieuwe fracties gedefinieerd, namelijk PE-folie en Gemengde Polyolefinen (GPO). Gemeenten die gebruik maken van het ketenregiemodel kunnen kiezen om hiervan gebruik te maken of niet.
Aangepaste UMP onderdelen:
- Bijlage 1 – Definities
- Bijlage 2 – Kwaliteitseisen
- Bijlage 4 – Productspecificaties
- Bijlage G3 – Vergoedingen gemeenten
Verschuiving meetpunt recycling
In de nieuwe versie van de Europese Richtlijn verpakking en verpakkingsafval is een aanpassing voorzien voor het meetpunt recycling. Momenteel is dit nog niet in Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. Op het moment dat dat gebeurt zal de beschrijving van het meetpunt in het UMP worden aangepast en zal het UMP zodanig worden gewijzigd dat de juiste gegevens beschikbaar komen en de juiste activiteiten worden uitgevoerd om te komen tot goede en betrouwbare data ten behoeve van de monitoring en uitvoering van de wettelijke verplichtingen van producenten onder
het Besluit. Anticiperend op de implementatie in de Nederlandse wetgeving is de inhoud van de opgaven aangepast.
Aangepaste UMP onderdelen:
- Algemeen deel hoofdstuk 1 – Kader wet- en regelgeving
- Monitoringprotocol hoofdstuk 4 – Meetpunt inzameling, recycling en energieterugwinning
- UP-Gemeenten hoofdstuk 2 – Afvaladministratie en opgave
- UP-Afvalbedrijven hoofdstuk 3 – Opgave en vergoeding
- Bijlage 1 – Definities
- Bijlage G3 – Vergoedingen gemeenten
Overige aanpassingen
Naast bovengenoemde wijzigingen zijn de volgende wijzigingen doorgevoerd:
- Modelkeuzes voor OPK en PMD opgenomen hoofdtekst (UP-Gemeenten hoofdstuk 1 – Inregelen samenwerking);
- Uitbreiding opgave gemeente met kenmerken inzamelsysteem. Deze gegevens zijn nodig voor bepaling toekomstige vergoedingen en dienen als input voor update kosten- en samenstellingsonderzoeken (UP-Gemeenten hoofdstuk 2 – Afvaladministratie en opgave);
- Aanpassing afkorting voor het Afvalfonds Verpakkingen (Bijlage 1 – Definities);
- Productspecificaties opgenomen als aparte bijlage (Inleiding; Bijlage 4 –
Productspecificaties); - Overname vermarkting door verpakkend bedrijfsleven vereenvoudigd (Bijlage G3 –
Specifieke vergoedingsvoorwaarden ketenregiemodel); - Accountantsprotocol gemeentelijke jaaropgave 2019 opgenomen (Bijlage G4.1 –
Accountantsprotocol gemeentelijke jaaropgave); - Protocol vermarktingsverificatie 2019 opgenomen (Bijlage G4.4 – Protocol
vermarktingsverificatie); - Zwerfafvalhandleiding 2020 opgenomen (Bijlage G5 - Handleiding aanvraag en
verantwoording zwerfafvalvergoeding).